Europese Hoornaar Wesp Herkennen | Informatie & leefwijze

De Europese hoornaar wesp (Vespa crabro)

Het leefgebied van de hoornaar in Nederland

De Europese hoornaar komt in Nederland vooral in het oosten en zuiden van het land voor. Hun ideale habitat bevindt zich in zanderige gebieden en bossen. Zo kun je ze bijvoorbeeld in heidegebieden in bosrijke omgevingen tegen komen. Daarnaast worden ze ook in cultuurgebieden zoals parken, tuinen en in gebouwen aangetroffen.

Europese hoornaar herkennen

Er komen verschillende soorten wespen voor in Nederland, het is dan ook belangrijk om te weten met welke soort je te maken hebt. Het eerste wat opvalt, is de grootte. Deze wespensoort wordt gemiddeld 30 cm en kan wel tot 40 mm groot worden, terwijl een gewone wesp niet groter dan 20 mm wordt. Daarnaast hebben ze nog enkele andere uiterlijke kenmerken waar je ze aan kunt herkennen.

Uiterlijke kenmerken

Hieronder volgen enkele kenmerken waaraan je deze grote wesp kunt herkennen en onderscheiden van andere, vergelijkbare soorten.

De kop

De kop van de hoornaar is roodbruin gekleurd en is opvallend dik. In vergelijking met andere wespen hebben ze ook een groter kopschild. Hun ogen zijn niet ovaal, maar langwerpig met een komma vorm, waarbij de bovenkant om de antennes heen kromt.

Het borststuk

Het borststuk is, net als de kop, roodbruin gekleurd. Het is het breedste deel van het lichaam en bestaat uit drie segmenten. Het borststuk bescherm de belangrijkste delen van hun lichaam. Dit zijn de poten en de vleugelspieren. De hoornaar heeft drie paar poten, ieder paar zit aan een van de segmenten bevestigd. De vleugelspieren worden door het borstschild beschermd.

Vleugels

De vleugels van de hoornaar zitten aan het borststuk bevestigd. Deze bestaan uit twee paar vleugels met een lichtbruine kleur. Het lijkt alsof hoornaars maar een paar vleugels hebben, omdat het achterste paar zo klein is.

De hoornaar koningin herkennen

De koninginnen zijn van de werksters en mannetjes te onderscheiden door hun formaat. Werksters hebben een lengte van 18 tot 24 mm, mannetjes van 21 tot 28 mm, terwijl de koninginnen 25 tot 35 mm lang wordt, met uitschieters tot wel 40 mm.

Voortplanting

Deze eusociale wespensoort leeft in een kolonie met maximaal 1000 individuen. Rond eind augustus zet de koningin eieren af waar geen werksters, maar vruchtbare mannetjes en jonge koninginnen uit komen. De mannetjes komen eerst uit en worden opgekweekt door de werksters, en pas later is het de beurt voor de koninginnen. De jonge koninginnen worden bevrucht door de mannetjes en slaan het sperma op. De mannetjes sterven kort na de paring. De jonge koninginnen vliegen later uit om een plek voor de winter te zoeken. Na de winter beginnen ze in april te met het stichten van een nieuwe kolonie.

Natuurlijke vijanden

Hoornaars hebben door hun pijnlijke steek weinig natuurlijke vijanden. De wespendief (Pernis apivorus) is de een van de weinige vijanden die zich weinig aantrekt van de steek, en bekend staat om meerdere hoornaars uit hetzelfde nest te eten. Soms zelfs de hele kolonie. Daarnaast zijn er insecten die het nest infiltreren en de uitwerpselen of stervende hoornaars eten, zoals de grote zwarte kortschildkever (Velleius dilatatus), of parasitoïden zoals sluipwespen die hun eieren in de poppen van de hoornaars leggen, waardoor de poppen sterven.

De hoornaar bestrijden

Wanneer het nest zich op een gevaarlijke plek bevindt, is het slim om het nest te verwijderen. Anders is het beter om de hoornaars met rust te laten. Bestrijders gaan in de avond in een beschermend pak naar de ingang van het nest toe en strooit poeder in de ingang. De hoornaars nemen dit poeder mee het nest in, waardoor de kolonie binnen een paar dagen uitgestorven zal zijn.

Veelgestelde vragen

Een hoornaar nest vinden, hoe doe je dat?

Wanneer er veel hoornaars in de omgeving zijn, en deze continu dezelfde richting op vliegen, kun je aannemen dat er een nest in de buurt is. Bekijk de aanvliegroute van de hoornaars en de kans is groot dat je het nest kunt vinden. Het is echter beter om hier een professional voor in te schakelen.

Zijn hoornaars beschermd?

Nee, hoornaars zijn geen beschermende diersoort. Wel is het slim om van tevoren na te gaan of je wel echt met hoornaars en niet met bijen of hommels te maken hebt. Deze zijn namelijk wel beschermd en de nesten van deze insecten mogen niet zomaar verwijderd worden. Daarnaast zijn hoornaars nuttige insecten en jagen op vliegen, muggen en spinnen. Wanneer het nest zich niet op een gevaarlijke plek bevindt, is het beter om ze met rust te laten.

Doet een hoornaar steek pijn?

De steek van een hoornaar is zeer pijnlijk. De hoornaar is niet zo agressief als de limonadewesp of de Duitse wesp, en zal alleen aanvallen wanneer je binnen een straal van 5 meter van het nest staat of ze lastig valt. Wanneer ze steken, zal dat pijnlijker zijn dan de steek van een limonadewesp of honingbij. Het gif is minder sterk dan die van limonadewespen of honingbijen, maar kan bij een allergie of een steek in de nek nog steeds gevaarlijk zijn. Wanneer je een nest ziet, loop er dus met een ruime bocht omheen.

Aziatische hoornaar vs Europese hoornaar, wat is het verschil?

Het is lastig om de Europese hoornaar van de exoot te onderscheiden. Het verschil is vooral zichtbaar in het borststuk en het uiteinde van de poten. Het borststuk van de Aziatische hoornaar is helemaal zwart, zonder bruine stukken. Daarnaast hebben hun poten opvallende gele uiteinden, terwijl de rest bruin is. Bij de Europese hoornaar zijn de poten helemaal bruin zonder lichte uiteinden.

Hoe groot is een hoornaar?

Hoornaars hebben een gemiddelde lengte van 25 mm. Het is echter verschillend per klasse. Zo worden werksters 18 tot 24 mm lang, en mannetjes 21 tot 28 mm. De koninginnen worden 25 tot 35 mm lang, met uitschieters tot wel 40 mm.

Europese hoornaar wesp